2-8 Kasım Lösemili Çocuklar Farkındalık Haftası dolayısıyla Gümüşhane Devlet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanlarından Uzm. Dr. Hüseyin Özlü Lösemi hakkında bilgilendirmede bulundu.
Türkiye'de ve dünyada her yıl binlerce çocuğun lösemi hastalığına yakalandığını, küçük bedenlerin uzun ve hassas bir tedavi sürecine girdiğini belirterek açıklamasına başlayan Uzm. Dr. Hüseyin Özlü,” Lösemi bir kan hastalığıdır. Damarlarımızda dolaşan kanın yapıldığı yer kemik iliğidir ve kök (ana) hücrelerin anormal hücreye dönüşmesi ile hızlıca kana geçer ve bazı hastalarda lenf nodu, dalak, karaciğer, beyin ve omurilik sistemi, testis ve diğer organları tutabilir.
Çocuklarda en sık görülen kanserler lösemiler olup, çocukluk çağında görülen kanserlerin yaklaşık üçte birini oluşturmaktadırlar. Her yaşta görülebilmekle birlikte en çok 1-5 yaş aralığında görülür.
Lösemi nedenleri henüz tam olarak aydınlatılmamıştır. Sitogenetik ve moleküler tekniklerdeki yeni gelişmelerle; genetik yatkınlıklar, radyasyon, benzen ve türevleri (bali, vs.), böcek ilaçları gibi kimyasal maddeler, bazı kalıtsal hastalıklar ve bazı viral hastalıkların hep birlikte lösemiye neden oldukları çalışmalarla gösterilmiştir
Lösemi riskinin yüksek olduğu bilinen çocuklar için (örneğin Li-Fraumeni sendromu veya Down sendromu gibi genetik bir durum nedeniyle) çoğu doktor dikkatli olup, düzenli tıbbi kontroller ve muhtemelen başka testler önermektedir. Aynısı, diğer kanserler için kemoterapi ve/veya radyasyon tedavisi alan, organ nakli yapılan veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar alan çocuklar için de geçerlidir.” Dedi.
Erken teşhisin tedavi için önemli olduğunun altını çizen Dr. Özlü” Löseminin erken teşhisi için bu hastalığın olası belirtilerine dikkat etmek gerekir.
Löseminin Belirtileri ise şöyledir:
-Kansızlık (anemi)
-Enfeksiyonlara yatkınlık, sık sık hastalanma, ateş
-Çeşitli kanamalar (burun kanaması, diş eti kanamaları, cilt altı kanaması gibi), ciltte sık sık çürükler, kesik oluştuğunda kanamanın güçlükle durdurulması
-İştahsızlık, kilo kaybı
-Dalakta, karaciğerde büyüme
-Lenf düğümlerinde şişlikler (ciltte ele gelen yumrular)
-Halsizlik, solukluk, çabuk yorulma, çarpıntı
-Kemik ve eklemlerde ağrılar, şişlik ve hareket kısıtlılığı
Yukarıdaki belirtilerin çoğunun, lösemiden başka bir şeyden kaynaklanma olasılığı daha yüksektir. Yine de, bu belirtilerin doktor tarafından kontrol edilmesi önemlidir, böylece gerektiğinde neden bulunup tedavi edilebilir.
Tanı
Öncelikle hastanın şikayetlerini ve muayene bulgularını değerlendirirken lösemiden şüphelenilmesi durumunda kan testleri ile tanı netleştirilebilir. Daha sonra kemik iliği biyopsisi, özel kan testleri ve genetik testler yapılabilir.
Tedavi
İlaç tedavisi (kemoterapi), ışın tedavisi (radyoterapi), bağışıklama (veya bağışıklık sistemini güçlendirme) tedavisi (immünoterapi) ve kemik iliği nakli başlıca tedavi şekilleridir.
Ayrıca hastaların ve ailelerin hastalık hakkında bilgilendirilmesi, löseminin umutsuz değil, tersine iyi bir tedavi ve moral desteği ile lösemide %85'lere varan oranda iyileşmenin sağlandığının açıklanması tedavinin ikinci basamağıdır.
Önleme
Çocukluk çağı lösemilerinin yaşam tarzı ve çevre ile ilgili sebepleri çok azdır, bu nedenle çoğu durumda anne-baba ve çocukların bu kanserleri önlemek için yapabileceği bir şey olmadığını bilmesi önemlidir. Çevresel faktör olarak lösemi riskini artırabilecek aşağıdaki risk faktörlerinden uzak durulmalıdır.
*Fast food gıdalar ve paket gıda market ürünleri ile beslenmemeli, sağlıklı ev yemekleri ile beslenmeye çalışmalıyız.
*Kolalı, gazlı, boyalı, suni şekerli, GDO’lu, kanserojen ve kimyasal katkılı tüm gıdalardan uzak durmalıyız.
*Cep telefonu başta olmak üzere tablet, bilgisayar gibi radyasyon yayan cihazları mümkün olduğunca az kullanmalıyız.
*Plastik eşyaları ve deterjanları hayatımızdan çıkartmak için çaba sarfetmeliyiz.
*Sigaraya karşı savaş açmalıyız ve çevremizde sigara içenlerden uzaklaşmalıyız.
*Gereksiz ilaç ve vitamin kullanmamalı, zorunlu çocukluk çağı aşılarını yaptırmalıyız.
Sonuç:
Lösemili Çocuklar Haftası, minicik bedenlerdeki kocaman yüreklerin sevgi ile kucaklaşacağı, toplumsal farkındalığın sağlanacağı bir haftadır. Moral ve motivasyonun tedavide önemli olduğu bu hastalık için 2-8 Kasım Lösemili Çocuklar Haftası'nın farkındalık oluşturma açısından önemi büyüktür.
